W jaki sposób elementy wizualne wpływają na percepcję, zdolność kojarzenia oraz zapamiętywania za pośrednictwem interakcji z produktami cyfrowymi?
Niemalże wszystkie informacje, które odbieramy za pomocą zmysłu wzroku są przyswajane do percepcji użytkownika w sposób świadomy lub nieświadomy, za pośrednictwem których można w łatwy sposób wpłynąć na decyzje i zachowanie odbiorcy. Ponad 500mln ludzi codziennie ogląda filmy na Facebooku, w aplikacji Snapchat jest udostępnionych 9tys. zdjęć na sekundę, ponad 500mln odbiorców codziennie korzysta z aplikacji Instagram. Specjaliści zajmujący się marketingiem uważają, że zaniedbanie tego zjawiska byłoby nierozsądne ze względu na efektywność zasięgu mediów społecznościowych.
Pierwszy powód jest zakorzeniony w DNA człowieka. Eric Jensen w swojej książce Brain Based Learning twierdzi, że 40% nerwów mózgowych jest połączonych z siatkówką oka co oznacza, że więcej neuronów jest zaangażowanych w widzenie niż w pozostałe zmysły razem wzięte. Prawdopodobnie 90% wszystkiego, co przychodzi nam do głowy powstaje za pomocą bodźca wzroku, a aż 65% ludności ziemskiej jest wzrokowcami... czyli osoby, które do uczenia się jak i kojarzenia informacji wykorzystują głównie element wzroku.
Ewolucja przystosowała zmysł wzroku ludzkiego do absurdalnej szybkości przesyłania informacji wizualnej w 13 milisekund, 10 razy szybciej niż trwa mrugnięcie oka. Co może dowodzić nad złożonością jak i stopniem rozbudowania tego zmysłu.
Używając elementów wizualnych w interfejsie użytkownika- takich jak: ikony, kształty, kolory, typografia, obrazy oraz ilustracje- przyniosą odpowiedni rezultat na projektowany przez nas produkt.
Nic dziwnego, że temat ten jest tak często poruszany w środowisku projektantów oraz są kształtowane liczne teorie lepszych praktyk kształtowania.
Wreszcie, co skłania nas do przekonania, że odgrywają one istotną rolę w interakcji użytkownika z projektowanym przez nas produktem?
Aby odpowiedzieć na to pytanie, zebrałem swoje doświadczenia projektowe, przeprowadziłem wywiad ze znajomymi pracujących w dużych jak i małych pracowniach projektowych oraz przeczytałem masę badań dotyczących zachowania użytkowników.
Dzięki analizie danych powstało 5 powodów, dla których projekt wizualny jest na tyle ważny, aby odnieść się do zachowań użytkowników i ogólnego doświadczenia z produktem.
1. Przyśpieszają postrzeganie danych.
2. Przechowują dane znacznie dłużej w pamięci odbiorcy.
3. Wyzwalają przyjemność z użytkowania.
4. Kieruje uwagę.
5. Interfejs użytkownika staje się czytelny oraz przejrzysty.
Percepcja wzrokowa to jeden z najbardziej produktywnych i najszybszych sposobów przesyłania informacji do mózgu. Można podzielić go na dwa systemy działania: szybki, intuicyjny, mimowolny oraz wymagający dużego wysiłku i skupienia.
Używając takich komponentów jak: ikony, kolory, obrazy, ilustracje posługujemy się pierwszym systemem, dzięki czemu znacznie szybciej przyswajamy informacje. Przykładowo patrząc na poniższy obrazek, automatycznie uruchamiamy pierwszy system i dopiero kiedy przyjdzie taka potrzeba zaczynamy go dokładniej analizować używając drugiego sytemu.
W rezultacie gdy zobaczymy obraz zobaczymy długie czarne włosy, zorientujemy się, że dana postać jest wściekła, zaczniemy zastanawiać się nad tonacją jej głosu, a nawet tym co może dalej zrobić. To wszystko zdarzyło się automatycznie w zatrważającej prędkości. Mózg potrzebuje 150milisekund na przetworzenie obrazu i kolejne 100milisekund na zrozumienie jego znaczenia.
Inne badania pokazują, że ikony oraz ilustracje są rozpoznawalne przez nasz mózg 60tys. razy szybciej niż treść słowa. Oczywiście obrazu nie zastąpi się tekstem, lecz w połączeniu tych dwóch systemów, przetwarzanie mentalne twojego interfejsu jest szybsze i wydajniejsze, zwłaszcza gdy wiele naszych podstawowych interakcji trzeba wykonać w ciągu kilku sekund.
W przypadku uczestników w wieku powyżej 60 lat wskaźnik rozpoznawania znaczenia ikon wyniósł 60%, podczas gdy w przypadku uczestników w wieku 20–30 lat wskaźnik rozpoznawania znaczenia ikon wyniósł prawie 90%, co stanowi zasadniczą różnicę
Jednakże rozpoznawalność ikon jest zależne od wielu czynników między innymi: od wieku, nieznacznie płci a także stylu ikony. Ilustracje przedstawiające rzeczywiste przedmioty są bardziej rozpoznawalne niż ikony symboliczne oraz subiektywne. Dlatego tak ważne jest precyzyjne określenie odbiorcy oraz odpowiednie zaprojektowanie danego stylu wizualnego pod odbiorcę.
Ludzie mają imponującą zdolność zapamiętywania obrazów na dłuższy czas, nawet jak oglądają je pierwszy raz, są w stanie w sposób wybiórczy oraz trafny wytypować konkretny produkt i przyporządkować do danych cech, wpływając tym samym na budowanie charakterystycznych szczegółów dla danej marki.
Na podstawie badań Rogera Sheparda zatytułowanych “Uczenie się 10 000 obrazów” wykazano, że widzowie mający do czynienia z 612 obrazkami przez około 6s. uzyskali 98% trafień gdy zostali o to poproszeni w dwóch testach. Natomiast analogiczny egzamin z wykorzystaniem słów oraz krótkich zdań wykazał spadek do 88%.
Eksperyment wykazał, że pamięć obrazowa jest dużo lepsza od pamięci werbalnej. Po pierwsze, że zdolność zapamiętywania obrazów jest prawie nieograniczona oraz obrazy zapewniają lepszą pamięć niż tekst.
Porównując kontekst wizualny oraz słuchowy, różnica nadal pozostaje widoczna. Na podstawie testu Edgara Dale’a, w przypadku usłyszenia danej informacji istnieje 10% szans, że zostanie ona zapamiętana na okres dłuższy niż 3 dni, natomiast dołączając do informacji obraz/ ikonę lub zostanie oznaczone konkretnym kolorem dana informacja posiada 65% szans na zapamiętanie nawet po trzech dniach trwania testu.
Chociaż wskaźnik zapamiętywania przy użyciu pamięci krótkotrwałej jest nieco inny (72% przy pisaniu i czytaniu, 80% przy wizualnym), to analizując pamięć długoterminową, różnica jest znacząca i wynosi 10% zapamiętywania przez pisanie i czytanie, a 65% na bodźce wzrokowe.
Podsumowując, przy użyciu wizualizacji obserwujemy szybsze rozpoznanie, a także dłuższy czas zapamiętywania w naszym mózgu. Inne zmienne takie jak: krzywa wieku, subiektywności i kontrastu z pewnością również mają wpływ na przyswajanie informacji, rozpoznawanie i zapamiętywanie. Wykorzystując komponenty wizualne usprawniamy proces uczenia się użytkownika, zwłaszcza podczas projektowania złożonych produktów lub przepływów wymagających większej uwagi.
Kiedy nasz mózg osiągnie zrozumienie danego zagadnienia w szybki i niewielki wysiłek, nasze ciało reaguje pozytywnie wywołując poczucie przyjemności.
Na podstawie badania “Spokojny umysł wywołuje uśmiech na twarzy” wykazano, że gdy obraz był łatwiejszy do zobaczenia i rozpoznania ludzie uśmiechali się i mieli rozluźnione czoło. Co sugeruje wniosek, że System 1 (z poprzedniego akapitu) jest kompatybilny z opisywanymi doznaniami.
Wnioskując, stosując elementy wizualne (systemu 1) w szybki sposób i automatyczny można powiedzieć, że wykorzystanie tych elementów dostarcza użytkownikom także przyjemności podczas użytkowania produktu.
Elementy wizualne mogą usprawnić nawigację całego interfejsu. Za pośrednictwem wezwania do działania, typografii oraz obrazów mogą pełnić rolę wizualnych elementów oddzielających różne sekcje, dając użytkownikom jasny obraz tego, co dzieje się przed nimi.
Za pomocą badania eye-trackingu udowodniono, że czytelnicy zwracają większą uwagę na informacje obciążone elementami wizualnymi. Spędzają nawet więcej czasu na ich oglądaniu niż na czytaniu samego tekstu, gdy obrazy są istotne.
Badanie przeprowadzone przez Nielsen Norman Group wykazało, że użytkownicy spędzają o 10% więcej czasu na oglądaniu zdjęć prelegentów niż na czytaniu ich biografii, mimo że treść tekstowa zajmuje o 316% więcej miejsca na ekranie.
Innym przykładem była optymalizacja strony docelowej przez Ubera poprzez zmianę elementów wizualnych.
Dzięki zastąpieniu obrazu okładki w pierwszej części strony nagłówek zobaczyło 100% testerów, podczas gdy poprzednią wersję obejrzało 90%. Oznacza to, że 10% osób ani przez chwilę nie skupiło się na nagłówku.
Dodatkowo, nowa wersja nagłówka była wyświetlana po 1 sekundzie, podczas gdy w starej wersji użytkownicy potrzebowali 1,5 sekundy, aby zobaczyć nagłówek. To ogromna różnica. Użytkownicy częściej wracali do nowego hasła i na pierwszej zakładce spędzili 8% czasu, podczas gdy w poprzedniej wersji było to 3%.
Dlaczego te zmiany? Pomimo drobnych poprawek, takich jak wyśrodkowanie tytułu strony i poprawienie treści, największy wpływ na konwersję miała zmiana zdjęcia na okładce. Niewielka różnica w rozmieszczeniu znaków na obrazach spowodowała ogromną różnicę w uwadze użytkownika.
Wreszcie ikony, kolory, ilustracje i inne rodzaje elementów wizualnych w interfejsie mogą sprawić, że aplikacja lub witryna internetowa będzie bardziej dostępna, zwłaszcza jeśli korzystają z niej osoby z różnych krajów. Ponadto obrazy pozwalają na przesuwanie granic percepcji u osób chorujących na zaburzenia rozpoznawania tekstu mające problem z czytaniem.